کدهای ميله ای : مزایا و  کاربرد

حضور موفقيت آمیز در عرصه بين المللی يکی از عوامل مهم ماندگاری یک بنگاه تجاری در عصر رقابتی است . فناوری جمع آوری داده به کمک کد ميله ای يک روش موثر به منظور افزایش بهره وری و حضور موفقيت آمیز در عرصه تجارت را در اختيار فعالان اقتصادی قرار می دهد .
با تلفيق فناوری جمع آوری داده و کدهای ميله ای ، امکان جمع آوری ، پردازش ، ارسال ، ثبت و مديريت داده در صنايع مختلف با سرعت و دقت بالا فراهم می گردد .
کدهای ميله ای را می توان همانند کدهای نوری الفبای مورس در نظر گرفت . در اين فناوری با بکارگيری مجموعه ای از ميله های تيره و فضاهای خالی سفيد با پهنای مختلف يک کد ميله ای توليد می گردد . در ادامه با نصب کد ميله ای بر روی يک آيتم ، امکان شناسايی منحصربفرد آن در سيستم های اطلاعاتی فراهم می گردد . برچسب کد ميله ای توسط يک اسکنر خوانده شده و  جهت پردازش در اختيار کامپيوتر قرار می گيرد  ( اندازه گيری نور  بازتابيده شده و تفسير کد به اعداد و حروف ) . 
شکل 1 ، يک کد ميله ای را نشان می دهد .

 
شکل 1 : يک کد ميله ای ( استاندارد Code 128 )

شناسايی خودکار
شناسايی خودکار و يا Auto ID ، شامل تشخیص خودکار ، رمزگذاری ، پردازش ، ارسال و ثبت داده است . زيرساخت عملياتی این کار از طريق الصاق برچسب های کد ميله ای و خواندن اطلاعات رمز شده در آنان ايجاد می شود.  با استفاده از کدهای ميله ای ، امکان خواندن سريع و دقيق داده و ارسال آن برای سيستم های نيازمند به داده فراهم می گردد . سيستم های شناسايی خودکار با بکارگيری کدهای ميله ای ، سخت افزارهای مورد نياز نظير چاپگرها و اسکنرها و نرم افزارهای مربوطه ، امکان جمع آوری داده را با سرعت و صحت بالا فراهم می نمايند . 
نرم افزارهای پويش کد های ميله ای در ابتدا در حوزه هايی نظیر خرده فروشی ، کنترل موجودی و رديابی بکار گرفته می شد . وضعيت فوق هم اينک تغيير و از این گونه سيستم ها در حوزه های جديدی نظیر کنترل کيفيت ، مرتب سازی ، حمل و نقل و کنترل دستيابی به مناطق حساس نيز استفاده می گردد . سرعت و حجم اين تغييرات و ميزان اثربخشی آنان در چرخه توليد و توزيع کالا و خدمات باعث شده است که بسياری از کارشناسان به وجود يک انقلاب در این زمینه اعتراف نمایند . انقلابی که بازيگردان اصلی آن کدهای ميله ای می باشند .
با فراهم شدن بستر مناسب اطلاعاتی برای ارتباط بین  سيستم های توليد ، انبار ، توزيع ، فروش ، خدمات و سایر سيستم های مرتبط ، بهره وری سيستم های مديريت اطلاعات در دو حالت گروهی ( batch ) و بی درنگ رشد چشمگيری يافته است . پيامد این همه تغيير ،  ايجاد فرصت هايی مناسب برای فعالان اقتصادی جهت افزایش بهره وری عملياتی و پاسخدهی شايسته به مشتريان در زمینه های مختلف است .

مزايای استفاده از کدهای ميله ای
سيستم های جمع آوری داده به کمک کدهای ميله ای ، دارای مزايای متعددی  برای هر نوع بنگاه تجاری می باشند . با استفاده از یک راهکار مبتنی بر جمع آوری داده به کمک کدهای ميله ای ، داده با دقت ، سرعت و صحت  بالا جمع آوری  می گردد . دستاورد رويکرد فوق ، کاهش هزينه ها و مديريت مطلوب داده می باشد .
در ادامه به برخی از  مزايای بکارگيری کدهای ميله ای اشاره می نمائيم .

•  جمع آوری سريع و مطمئن داده
  ورود سريع تر  اطلاعات به ايستگاه های پردازش اطلاعات  : يک اسکنر کد ميله ای  قادر است داده را با سرعتی بمراتب بيشتر نسبت به یک تايپيست حرفه ای و ماهر ثبت کند .
  
  صحت داده با دقتی بيش از ده هزار مرتبه : در زمان ورود اطلاعات به کمک صفحه کليد به ازای هر 300 حرف شاهد بروز یک اشتباه خواهیم بود . این در حالی است که در کد ميله ای به ازای هر ده هزار حرف احتمال وقوع يک خطاء وجود خواهد داشت  .
   

•  کاهش هزينه ها
  کاهش هزينه نيروی انسانی ، مشهودترین مزيت جمع آوری داده به کمک کد ميله ای است .  اثر کاهش هزينه نيروی انسانی علاوه بر این که در تمامی سيستم جمع آوری داده مشهود است  ، می تواند در سایر هزينه های پنهان نيز تاثيرگذار باشد .
  
  کاهش افت درآمد به علت خطاء در جمع آوری داده : مزیت فوق از مزيت کاهش هزينه نيروی انسانی ملموس تر است . در صورت درج اطلاعات نادرست در صورتحساب يکی از مشتريان به دليل بروز خطاء در جمع آوری داده  ، احتمال تشخیيص سريع آن وجود نخواهد داشت . این موضوع می تواند کاهش درآمدهای يک بنگاه تجاری را به دنبال داشته باشد .
  
  کنترل ميزان موجودی مورد نیاز  : استفاده از کدهای ميله ای یکی از روش های مناسب برای کنترل هوشمند موجودی و ذخيره سرمايه است .
   

• بهبود مديريت
  تصميم گيری بهتر : بهبود مديريت سازمان بر اساس فناوری جمع آوری داده خودکار ، يکی از مهمترین مزايای بکارگیری سيستم های کد ميله ای در یک سازمان می باشد . يک سيستم کد ميله ای به سادگی قادر به جمع آوری اطلاعاتی است که دستيابی به آنان با ساير روش ها سخت و يا بعضا" غير ممکن است . این موضوع به مديران اجازه می دهد که بتوانند بر اساس اطلاعات صحيح و دقيق تصميم گيری نمایند .
  
  دستيابی سريع تر به اطلاعات : دستيابی سريع تر به اطلاعات ، می تواند يک سازمان را در معرض فرصت های اقتصادی مختلفی قرار دهد .  مديران سازمان با استناد به اطلاعات دريافتی و بررسی آنان می توانند در زمان مناسب تصميماتی حياتی و سرنوشت ساز را برای سازمان خود اتخاذ نمایند .  دستيابی سريع به اطلاعات ، پردازش به موقع آنان و واکنش سريع ،  يکی از رموز ماندگاری در عرصه تجاری برای تمامی فعالان اقتصادی است .

کاربرد کدهای ميله ای
در این بخش با برخی از کاربردهای کدهای ميله ای در حوزه های مختلف آشنا می شويم .

• خرده فروشی
  يکی از متداولترین بخش های بکارگيری کد های ميله ای ، خرده فروشی  است . در صورتی که یک مرتبه به فروشگاه های بزرگ مراجعه کرده باشید ، با اسکنرها و نحوه خواندن کدهای ميله ای در زمان مراجعه به پيشخوان آشنا می باشید . بکارگيری کدهای ميله ای ، دستاوردهای زير را برای خرده فروشان به دنبال خواهد داشت :
  کاهش هزينه ها : هزينه نيروی انسانی در مواردی نظير کنترل موجودی کالا  و سفارشات کاهش پيدا می کند .
  
  رضايت مشتری : يک سيستم کد ميله ای مناسب می تواند کاهش زمان انتظار مشتريان برای پرداخت  بها کالای خريداری شده  و در نهايت رضايت مشتریان را به دنبال داشته باشد  .
   

• کاهش هزينه انبارداری : دستيابی سريع  و بی درنگ به اطلاعات کالاهای موجود در انبار می تواند کاهش سطوح انبارداری را به دنبال داشته باشد . کاهش هزينه نيروی انسانی مورد نياز برای حمل بيشتر کالا و  هزينه های بالاسری مرتبط با آن  نمونه هايی در این زمينه می باشند .
  
  سفارش خودکار کالا  : با استناد به يک سيستم صحيح کنترل موجودی ، امکان ثبت سفارش کالا بطور اتوماتیک فراهم می گردد . 
  
  تصميم گيری بهتر : با استفاده از فناوری جمع آوری داده به کمک کد ميله ای ، امکان تحليل مناسب رفتار مشتریان ( نظير نوع کالای خريداری شده ، زمان خريد کالا توسط مشتری ، ترکيب کالاهای خريداری شده و ... )  فراهم می گردد . با استناد به نتايج تحليل ، هر بنگاه تجاری می تواند از راهکارهای مختلفی به منظور افزایش در آمد ، کاهش هزينه و رضايت مشتريان استفاده نماید .
   

• فرآيندهای چند مرحله ای 
  در بسياری از صنایع ، اتمام يک فعاليت منوط به انجام چندين مرحله کار است . با استفاده از سيستم های کد ميله ای می توان جزئيات مربوط به انجام هر مرحله را ثبت و رديابی کرد . در صورت بروز مشکل در محصول نهائی ، می توان با بررسی هر يک از مراحل توليد به سرعت مشکل را تشخیص و در جهت رفع آن اقدام نمود . بکارگيری سيستم های کد ميله ای ، يکی از بهترين روش های بهبود کيفيت و بازدهی در فرآیندهای چند مرحله ای است .
   

• کنترل موجودی 
  کنترل موجودی بطور دستی یک فرآيند دشوار است . با نصب کد ميله ای بر روی هر يک از آيتم های موجود در انبار و بکارگيری اسکنرهای قابل حمل ، می توان تمامی فعاليت های مربوط به ورود و خروج کالا از انبار را ثبت کرد . اسکنرهای قابل حمل می توانند داده  در بازه های زمانی خاص  برای یک سیستم کامپيوتری مرکزی ارسال نمایند ( به صورت گروهی ) و یا موجودی کالا را به صورت بی درنگ با استفاده از امواج راديويی بهنگام نمایند . دستاورد سيستم فوق ، بهنگام سازی موجودی کالا با دقت و سرعت بالا و به صورت بی درنگ خواهد بود . با مديريت صحيح کنترل موجودی کالا ، هزينه حمل و نقل و انبارگردانی  کاهش و کارآمدی سيستم بهتر خواهد شد . بهبود کارآمدی سيستم ، کاهش هزينه های عملياتی را به دنبال خواهد داشت .  
   

• دستيابی ايمن
  با بکارگيری کدهای ميله ای برای شناسايی افراد ، می توان يک سيستم دستيابی ايمن به نقاط حساس در يک سازمان را ايجاد  کرد . در چنين سيستم هايی ، اسکنرهای پويش کد ميله ای و يا دستگاه های مغناطيسی بر روی درب ها و نقاط ورودی نصب تا اطلاعات مربوط به شناسه پرسنل را پويش و برای سيستم کنترل مرکزی ارسال نمایند . تمامی سياست ها و مجوزها از طريق يک سيستم مرکزی کنترل می گردد . 
   

• کنترل زمان ورود و خروج
  يک سيستم ورود و خروج پرسنل مبتنی بر شناسائی کارکنان بر اساس نشان های رمزدار شده ، قادر است به محض ورود و یا خروج پرسنل اطلاعات آنها را پويش و برای سيستم مرکزی ارسال نماید .بدين ترتيب ،ساعات ورود و خروج هر يک از پرسنل بطور اتوماتيک ثبت و در اختيار ساير سيستم های مرتبط قرار می گيرد . 
   

• کنترل کيفيت
  با بکارگيری سيستم های کد ميله ای در کنترل کيفيت  ، می توان نوع تست را برای هر قطعه مشخص و انجام  آن را به افراد خاصی نسبت داد .سيستم های کد ميله ای قادرند رکوردهايی دائم از رديابی عناصر و  خرابی عناصر مرتبط با آنان را در سيستم ثبت نمایند .
   

• بسته بندی
  از سيستم های کد ميله ای می توان در صنعت بسته بندی کالا و به منظور شناسائی شماره قطعات ، شماره سريال و اطلاعات حمل و نقل استفاده کرد  .
   

• جمع آوری داده از طریق فرم ها
  ماهيت کار برخی مشاغل بگونه ای است که بطور دائم با فرم های پيچيده سرو کار دارند ( نظير پزشکان که با فرم های اطلاعاتی مختلفی در ارتباط با بيماران سروکار دارند ). با استفاده از کدهای ميله ای ، می توان جزئيات اطلاعات مربوط به هر يک از موجوديت های مرتبط با مشاغل فوق  را بطور اتوماتیک در کامپيوتر ثبت کرد .  با این روش ساده می توان اقدام به جمع آوری حجم بالائی داده در ارتباط با يک موجوديت خاص نظیر مشتری و يا بيمار کرد . مهمترين دستاورد اين چنين سيستم هايی کاهش هزينه های جمع آوری داده و ارائه سرويس های بهتر است . 
   

• سنجش بهره وری
  سنجش بهره وری یکی از فعاليت هايی است که می تواند  بطرز ملموسی کاهش هزينه های نيروی انسانی را به دنبال داشته باشد  . در  يک سيستم که به خوبی مديريت می گردد ، مديران می توانند مسائل  را ايزوله و به سرعت در جهت رفع آنان اقدام نماید. با استفاده از سيستم های سنجش بهره وری، مديريت سازمان می تواند بطور خودکار از فعاليت های انجام شده در سازمان خود آگاه و  ميزان انطباق آنان را با برنامه های تدوين شده و اهداف سازمانی بررسی نماید .

در این مطلب با مزایا و برخی کاربردهای کد میله ای آشنا شديم . بکارگیری سيستم های کد ميله ای کاهش هزينه ها ،  بهبود کيفيت ، افزایش کارآئی  و سایر شاخص های کليدی تاثيرگذار در فعاليت های اقتصادی را  برای فعالان اقتصادی به دنبال خواهد داشت .