دستيابی و بهنگام سازی داده در ASP.NET 2.0  (بخش اول)
در زمان استفاده از يك بانك اطلاعاتی به عنوان يك منبع اطلاعاتی برای صفحات وب ، می بايست مراحل زير را دنبال نمود :

• مشخص نمودن مسير ذخيره بانك اطلاعاتی
• مشخص نمودن درايور نرم افزاری كه از آن برای دستيابی به بانك اطلاعاتی استفاده می گردد.
• باز كردن ( open )  بانك اطلاعاتی
• صدور يك عبارت SQL برای بازيابی فيلدهائی از داده موجود در جداول بانك اطلاعاتی
• بازيابی و نمايش ركوردهای برگردانده شده بر روی صفحات وب
• بستن ( close )  ارتباط ايجاد شده با بانك اطلاعاتی

قبل از ASP.NET 2.0 ، تمامی مراحل فوق با نوشتن اسكريپت انجام و اطلاعات موجود در بانك های اطلاعاتی پس از بازيابی بر روي صفحات وب نمايش داده می شد . در  ASP.NET 2.0  اكثر مراحل فوق به صورت اتوماتيك و با بكارگيری كنترل های منبع داده انجام می شود .
كنترل های منبع داده يكی از مهمترين امكانات جديد ارائه شده در ASP.NET 2.0 می باشند . اين نوع كنترل ها ، مجموعه ای از كنترل های سرويس دهنده می باشند كه با هدف ارائه يك رويكرد تعريفی به منظور دستيابی و تغيير داده در منابع داده نظير بانك های اطلاعاتی طراحی شده اند . با استفاده از كنترل های منبع داده می توان بدون نياز به نوشتن  جحم بالائی از كد به داده دستيابی داشت .  در مقايسه با ASP.NET 1.x ، نيازی به تكرار كد مورد نياز به منظور دستيابی به داده نخواهيم داشت . مثلا" در ASP.NET 1.x برای نمايش محتويات يك بانك اطلاعاتی بر روی يك صفحه وب ، می بايست كد لازم به منظور تامين اهداف زير نوشته گردد :

• ارتباط با بانك اطلاعاتی
• تعريف و صدور يك دستور
• بازيابی نتايج 
• كار با نتايج و در صورت ضرورت نسبت دهی آنان به يك كنترل سرويس دهنده نمايش داده نظير GridView

در ASP.NET 2.0 با حداقل كد می توان عمليات فوق را انجام داد .
در اين مقاله به بررسی دو كنترل مهم منبع داده  AccessDataSource و SqlDataSource خواهيم پرداخت . با استفاده از كنترل های فوق می توان با مشخص نمودن SELECT query به همراه هر نوع پارامتر در WHERE clause (به عنوان خصلت های كنترل های منبع داده ) ، امكان بازيابی ركوردهائی خاص از يك بانك اطلاعاتی را فراهم نمود .
كد مورد نياز برای اتصال به بانك اطلاعاتی  ، صدور دستور و بازيابی نتايج  بدون درگير شدن پياده كننده صفحات وب توسط كنترل های منبع داده انجام می شود .
با استفاده از رويكرد تعريفی  كنترل های منبع داده ، می توان در حداقل زمان ممكن صفحه ای را ايجاد نمود كه داده موجود در بانك های اطلاعاتی را  نمايش دهد .

دستيابی به داده بانك های اطلاعاتی
ASP.NET 2.0 ، دو كنترل منبع داده خاص را به منظور دستيابی به داده موجود در يك بانك اطلاعاتی ارائه نموده است :

• SqlDataSource : از كنترل فوق برای دستيابی به هر نوع بانك اطلاعاتی رابطه ای می توان استفاده نمود . پيشوند "Sql" در نام كنترل فوق به SQL Server مايكروسافت مربوط نمی شود و بيشتر منظور بانك های اطلاعاتی است كه با استفاده از عبارات SQL می توان با آنان سخن گفت و اطلاعاتی را از آنان بازيابی نمود . از كنترل فوق علاوه بر اين كه می توان به منظور دستيابی به بانك های اطلاعاتی SQL Server ، اكسس و يا اوراكل استفاده نمود ، همچنين می توان از آن برای دستيابی به هر  نوع منبع داده سازگار با ODBC و يا OLE-DB نيز استفاده نمود .

• AccessDataSource : كنترل فوق شباهت زيادی با كنترل SqlDataSource دارد . مهمترين تفاوت اين دو كنترل نحوه اتصال به يك بانك اطلاعاتی است ( استفاده از يك onnection string  در مقابل مشخص نمودن مسير ذخيره بانك اطلاعاتی) . با استفاده از كنترل AccessDataSource ، می توان مسير ذخيره يك بانك اطلاعاتی اكسس ( فايل های با انشعاب mdb . ) را مشخص و آن را به خصلت DataFile كنترل نسبت داد .

هر دو كنترل فوق از لحاظ منطقی دارای ويژگی های يكسانی می باشند و تنها تفاوت آنان نحوه مشخص كردن اطلاعات مورد  نياز جهت ارتباط با يك  بانك اطلاعاتی است .شايد به نظر وجود  كنترل ‌AccessDataSource غير ضروری‌ باشد چراكه با استفاده از كنترل SqlDataSource می توان به سادگی به يك بانك اطلاعاتی اكسس دستيابی داشت . ( ويژوال استوديو 2005 به صورت اتوماتيك Connection String مناسب برای بانك اطلاعاتی ذخيره شده در فولدر App_Data را ايجاد نمايد ) .
از دو كنترل فوق می توان به منظور دستيابی و ويرايش داده استفاده نمود .
در ادامه به منظور آشنائی با نحوه عملكرد كنترل های AccessDataSource  و SqlDataSource مراحل زير را دنبال خواهيم كرد :

• مرحله اول       : ايجاد يك وب سايت با استفاده از ويژوال استوديو 2005
• مرحله دوم      : ايجاد يك بانك اطلاعاتی ( اكسس و يا SQL )
• مرحله سوم    : ايجاد يك صفحه جديد

• مرحله چهارم  : استفاده از يك كنترل منبع داده ( AccessDataSource و يا SqlDataSource ) و پيكربندی آن با استفاده از برنامه كمكی ( ويزارد ) مربوطه

• مرحله پنجم    : استفاده از يك كنترل سرويس دهنده نمايش اطلاعات ( نظير GridView ) و پيكربندی آن با استفاده از برنامه كمكی مربوطه

مرحله اول : ايجاد يك وب سايت با استفاده از ويژوال استوديو دات نت 2005
 در مقاله " ايجاد يك وب سايت با استفاده از ويژوال استوديو 2005 " با نحوه ايجاد يك وب سايت آشنا شديم . يكی از مطالبی كه در اين مقاله به آن اشاره نگرديد ، جايگاه فولدر App_Data در  وب سايت ايجاد شده توسط ويژوال استوديو 2005 است .
ASP.NET 2.0 در زمان ايجاد يك وب سايت ،‌ يك فولدر جديد و با نام App_Data را ايجاد می نمايد . در فولدر فوق می توان فايل های مورد نياز برای ذخيره سازی داده را ذخيره نمود . فايل های Xml ( فايل هائی با انشعاب xml. ) ، فايل های بانك اطلاعاتی اكسس ( فايل هائی با انشعاب mdb . ) و فايل های سرويس دهنده SQL ( فايل هائی با انشعاب mdf . ) نمونه هائی در اين زمينه می باشند ( ASP.NET می تواند با بانك های اطلاعاتی كه در فولدر فوق ذخيره نشده اند نيز كار كند ) .
صرفنظر از مكانی كه يك بانك اطلاعاتی ذخيره شده است ، می توان از كنترل های منبع داده AccessDataSource  و يا SqlDataSource جهت ارتباط با آنان استفاده نمود.
برای آشنائی با نحوه ايجاد يك وب سايت با استفاده از ويژوال استوديو 2005 مطالعه مقاله " ايجاد يك وب سايت با استفاده از ويژوال استوديو 2005 "  ( بخش اول  و دوم )  توصيه می گردد .
در ادامه فرض می كنيم كه يك وب سايت جديد ايجاد شده است . شكل زير ساختار فايل ها و فولدرهای يك وب سايت جديد را نشان می دهد  .
 

 
مرحله دوم : ايجاد يك بانك اطلاعاتی  ( و يا استفاده از يك بانك اطلاعاتی موجود )
در اين مرحله از يك بانك اطلاعاتی اكسس كه قبلا" ايجاد شده است ( با نام Maghalat.mdb ) ، استفاده كرده و آن را به وب سايت جديد اضافه می نمائيم . بدين منظور پس از قرار گرفتن بر روی فولدر App_Data ، كليك سمت راست نموده و گزينه Add Existing Item را انتخاب نموده و پس از مشخص كردن مسير بانك اطلاعاتی ، آن را به وب سايت اضافه می نمائيم .

بانك اطلاعاتی Maghalat.mdb دارای سه جدول با نام Articles ، Authors و Artilcles_Category است :

مرحله سوم : ايجاد يك صفحه جديد
در اين مرحله پس از استقرار بر روی وب سايت جديد ( از طريق Soulution Explorer ) و فعال كردن موس (كليك سمت راست ) با انتخاب گزينه Add New Item  و در ادامه انتخاب Web Form و مشخص نمودن نام صفحه جديد ( AccessToDataBase.aspx ) آن را به وب سايت اضافه می نمائيم .
 

مرحله چهارم : استفاده از يك كنترل منبع داده ( AccessDataSource و يا SqlDataSource ) و پيكربندی آن با استفاده از برنامه كمكی ( ويزارد )
در اين مرحله به منظور دستيابی به بانك اطلاعاتی maghalat.mdb ،  يك كنترل منبع داده SqlDataSource را از طريق Toolbox ( بخش Data ) انتخاب كرده و آن را بر روی صفحه جديد ايجاد شده ( AccessToDataBase.aspx  ) مستقر می نمائيم .

پس از استقرار يك كنترل منبع داده SqlDataSource ، يك جعبه كوچك خاكستری در كنار آن نمايش داده می شود .

برای دستيابی صحيح به داده ، می بايست مجموعه ای از خصلت های SqlDataSource را تنظيم نمود ( بانك اطلاعاتی و query مورد نظری است كه قصد اجرای آن را داريم ) . با اين كه می توان تنظيم خصلت های فوق را با استفاده از Properties pane انجام داد ولی با استفاده از ويزاردی كه در كنار كنترل و توسط لينك Configure Data Source فعال می گردند، اين كار سريعتر انجام می شود .
در بخش دوم ، نحوه پيكربندی كنترل منبع داده SqlDataSource  و استقرار و پيكربندی يك كنترل نمايش داده نظير GridView  به منظور نمايش اطلاعات را بررسی خواهيم كرد .