آشنائی با  ASP.NET 2.0  ( بخش دوم )

در بخش اول اين مقاله با جايگاه وب  در تولد  نسل جديدی از برنامه های کامپيوتری موسوم به "برنامه های وب " آشنا شديم . پس از معرفی ASP.NET به عنوان گزينه ای  برای پياده سازی برنامه ها و سرويس های وب به برخی از ويژگی های مهم آن اشاره و در ادامه با ضرورت ارائه نسخه جديد ASP.NET  آشنا شديم . در اين بخش به بررسی برخی از ويژگی های مهم  ASP.NET 2.0  خواهيم پرداخت .

ارائه امکانات لازم در جهت افزايش بهره وری و کارائی پياده کنندگان
با توجه به مدل برنامه نويسی declarative، پياده کنندگان برنامه های وب برای نوشتن برنامه های مورد نياز خود ملزم به نوشتن صدها و يا هزاران خط  کد  نخواهند بود .  حجم کد توليد شده در ASP.NET 2.0 نسبت به نسخه قبلی کاهشی معادل 70 درصد را بدنبال خواهد داشت . برای انجام عمليات متداول در يک برنامه کامپيوتری ، می توان از سرويس های آماده شده متعددی استفاده نمود .در جهت تحقق رويکرد استراتژيک فوق ، کنترل های سرويس دهنده متعددی در ASP.NET 1.x  ايجاد و با توجه به ضرورت های موجود و دريافت نقطه نظرات پياده کنندگان به تعداد آنان در ASP.NET 2.0 افزوده شده است .

کنترل های سرويس دهنده جديد
ASP.NET 2.0 با معرفی چهل و پنج کنترل سرويس دهنده جديد ، امکانات مناسبی را به منظور انجام عمليات متفاوتی نظير : دستيابی به داده ، login ايمن ، Wizard navigation ، توليد تصاوير ، منو ، treeview و ايجاد  پورتال در اختيار پياده کنندگان قرار می دهد . تعداد زيادی از کنترل های فوق از مزايای سرويس های کاربردی هسته در ASP.NET در مواردی نظير دستيابی به داده ، عضويت و يا role  استفاده می نمايند . برخی از کنترل های جديد اضافه شده در ASP.NET 2.0 عبارتند از :

• کنترل های داده : دستيابی به داده در ASP.NET 2.0  می تواند به صورت کاملا" تعريفی و بدون نياز به کدی خاص  با استفاده از کنترل های جديد منبع داده و يا نسبت دهی داده انجام شود. در اين رابطه کنترل های منبع داده جديدی ارائه شده است که  امکانات متفاوتی را نظير دستيابی به  بانک های اطلاعاتی SQL ، اشياء business و XML در اختيار پياده کنندگان قرار می دهد. همچنين در اين رابطه کنترل های نسبت دهی داده جديدی برای واکنش مناسب درخصوص تامين داده مورد نياز لايه رابط کاربر نظير grids ,details و فرم های نسبت دهی داده ارائه شده است .

• کنترل های Navigation : کنترل های فوق ، امکانات متداول و مورد نياز در سطح لايه رابط کاربر به منظور حرکت  بين صفحات يک سايت را در اختيار پياده کنندگان قرار می دهند . کنترل های  treeview ، منو و breadcrumbs ، نمونه هائی در اين زمينه می باشد . کنترل های فوق از سرويس site navigation در ASP.NET 2.0 به منظور بازيابی ساختار سفارشی تعريف شده برای سايت ، استفاده می نمايند. 

• کنترل های Login : کنترل های فوق ، مسئوليت ارائه امکانات لازم به منظور تائيد و بررسی مجوزها در سطح لايه رابط کاربر برای يک برنامه وب را  برعهده دارند . فرم های login ، ايجاد فرم های کاربر و  بازيابی رمز عبور نمونه هائی در اين زمينه می باشد. کنترل های فوق از سرويس های آماده  membership و role در ASP.NET 2.0 به منظور ارتباط با کاربر و اطلاعات role  تعريف شده در سايت ، استفاده می نمايند .

• کنترل های Web part : کنترل های فوق، امکان افزودن محتويات اختصاصی و کاملا" سفارشی و Layout را در اختيار پياده کنندگان قرار می دهند .ويرايش محتوای مورد نظر و layout بطور مستقيم و از طريق صفحات برنامه،  از جمله امکانات ارائه شده توسط کنترل های web part می باشد. کنترل های فوق در ارتباط با سرويس های personalization در ASP.NET 2.0 می باشند .

Master page
با استفاده از ويژگی فوق می توان ساختار و عناصر اينترفيس  مورد نياز يک سايت را تعريف نمود. تعريف هدر و يا فوتر برای صفحات  و يا ميله مسيريابی و حرکت ، نمونه هائی در اين زمينه است که با تعريف آنان در يک مکان واحد موسوم به  Master page ، امکان استفاده و به اشتراک گذاشتن آنان بين صفحات متفاوت موجود بر روی يک سايت فراهم می گردد . با استفاده از ويژگی فوق وضعيت مديريت و نگهداری  يک سايت بهبود يافته و از تکرار کدهای غيرضروری  به منظور اشتراک ساختار و يا رفتار سايت ، پيشگيری بعمل می آيد .

Themes و Skins
با استفاده از ويژگی فوق می توان شکل ظاهری يک سايت را متناسب با خواسته کاربر کاملا" سفارشی نمود . پس از تعريف اطلاعات مربوطه به هر Style ، می بايست آنان را در مکان هائی موسوم به "theme" ذخيره تا زمينه استفاده از آنان در ساير صفحات و يا کنترل های موجود بر روی يک صفحه فراهم گردد . ويژگی فوق همانند master page ، باعث بهبود وضعيت مديريت و نگهداری سايت و پيشگيری از نوشتن کدهای تکراری برای دستيابی به styles مشترک  می گردد .

حمايت از دستگاه های سرويس گيرنده متفاوت نظير موبايل
با توجه به گسترش و فراگير شدن دستگاه های موبايل و ساير دستگاه های سرويس گيرنده ، ضرورت ايجاد برنامه های وب با قابليت استفاده توسط دستگاه های سرويس گيرنده متفاوت بيش از گذشته احساس می شود . در اين رابطه می توان از برخی کنترل های سرويس دهنده استفاده نمود که قادر به تفسير و ارسال اطلاعات برای نمايشگرهای کوچک  باشند . در اين رابطه دو مسئله اصلی می تواند وجود داشته باشد : اول اينکه ، داشتن يک مجموعه مجزاء از کنترل های سرويس دهنده مختص دستگاه های موبايل نه تنها سردرگمی پياده کنندگان را بدنبال خواهد داشت بلکه هزينه پياده سازی يک پروژه را نيز بطرز قابل محسوسی افزايش می دهد . دوم اينکه ، به منظور حمايت از دستگاه های جديد می بايست عمليات پياده سازی و نگهداری اضافه ای انجام شود که اين موضوع نيز می تواند اثرات جانبی خاص خود را بدنبال داشته باشد .
در ASP.NET 2.0 ، با استفاده از يک مجموعه کنترل و تبعيت از يک معماری بسط پذير ، امکان حمايت از دستگاه های متفاوت در اختيار پياده کنندگان قرار می گيرد .  تمامی کنترل های استاندارد ارائه شده در  ASP.NET 2.0 دارای يک آداپتور رابط کاربر قدرتمند قابل توسعه می باشند که با استفاده از آن می توان خروجی مورد نظر را برای مرورگرها و ساير دستگاه های سرويس گيرنده کاملا" سفارشی نمود . تمامی کنترل های از قبل تعبيه شده ASP.NET  در ASP.NET 2.0 از موبايل حمايـت می نمايند .بدين ترتيب پياده کنندگان می توانند به صورت اتوماتيک خروجی برنامه های وب را برای بيش از سيصد دستگاه منحصربفرد که از استانداردهای نشانه گذاری متفاوتی حمايت می نمايند ( نظير WAP/WML , XHTML Mobile , cHTML و ... ) ، ارسال نمايند . کنترل های استاندارد ASP.NET به صورت اتوماتيک اقدام به ارسال کدهای نشانه گذاری مناسب برای يک دستگاه سرويس گيرنده خاص نموده و پياده کنندگان می توانند بسادگی برنامه هائی را پياده سازی نمايند که از سرويس گيرندگان جديد حمايت می نمايد .

ارائه امکانات و ابزارهای لازم در جهت مديريت برنامه ها
مديريت برنامه های وب نوشته شده با استفاده از ASP.NET 1.x مستلزم ويرايش دستی فايل های  پيکربندی XML است. رويکرد فوق روشی مناسب و بهينه به منظور مديريت برنامه ها  از منظر مديران برنامه ها محسوب نمی گردد . در ASP.NET 2.0 به منظور تسهيل در امر مديريت و نگهداری برنامه های وب و وب سايت های پويا از ابزارهای مديريتی مبتنی بر وب با رابط کاربر گرافيکی استفاده می گردد که با سرويس دهنده وب IIS تلفيق و خدمات مورد نظر را در اختيار مديران و پياده کنندگان قرار خواهند داد. بکارگيری و نگهداری برنامه های وب در محيط عملياتی يکی ازعناصر کليدی در چرخه حيات يک برنامه کامپيوتری است و می بايست نسبت به آن حساسيت خاصی را داشت. تمامی امکانات يک فريمورک برنامه نويسی نمی بايست محدود به ارائه تسهيلات لازم به منظور پياده سازی باشد و در اين رابطه می بايست امکانات لازم در حهت بکارگيری و نگهداری برنامه ها نيز بدرستی ارائه گردد . بدين منظور در ASP.NET 2.0 امکانات متعددی به منظور تسهيل در امر بکارگيری ، نگهداری و مديريت برنامه های وب ارائه شده است :

• پيکربندی API : در ASP.NET 2.0 با توجه به ارائه  امکانات و اينترفيس های لازم برنامه نويسی ، پياده کنندگان می توانند با استفاده از کدهای مورد نظر خود اقدام به ايجاد برنامه ها و يا اسکريپت هائی نمايند که قادر به ايجاد ، خواندن و بهنگام سازی فايل های Web.config و machine.config باشد .

• ابزار مديريت ASP.NET : در  ASP.NET 2.0 با ارائه يک  ابزار جديد مديريتی که با برنامه مديريتی سرويس دهنده وب IIS  تلفيق خواهد شد به پياده کنندگان و يا مديران برنامه های وب امکان مشاهده و يا اعمال تغييرات مورد نياز در ارتباط با فايل های پيکربندی XML داده می شود .

• ابزار ترجمه اوليه : در ASP.NET 2.0 با ارائه يک ابزار بکارگيری جديد  به پياده کنندگان و مديران برنامه های وب اجازه داده می شود يک برنامه را قبل از بکارگيری، ترجمه اوليه نمايند. رويکرد فوق باعث می شود که هر گونه نياز به ترجمه در هر محلی از سايت به صورت اتوماتيک  شناسائی و واکنش های مناسب نسبت به آن داده شود .

• ابزارهای مانتيورينگ و رديابی : در ASP.NET 2.0 با ارائه امکانات و ابزارهای لازم به منظور مانيتورينگ عملکرد برنامه های وب، مديران و پياده کنندگان برنامه های وب می توانند به صورت اتوماتيک از نحوه عملکرد يک برنامه بر روی سرويس دهنده آگاه  و در صورت نياز واکنش های مناسب  را در جهت رفع اشکالات موجود انجام دهند. با استفاده از امکانات ارائه شده در ارتباط با رديابی ، اشکال زدائی برنامه های وب با سرعت و دقت بيشتری انجام خواهد شد.

قابليت توسعه و افزايش کارائی
 يکی از اهداف مهم طراحی ASP.NET ، ارائه يک محيط شی گراء ترجمه شده با هدف پاسخگوئی سريع به درخواست های سرويس گيرندگان است . افزايش کارائی و قابليت توسعه  برنامه های وب  يکی از مهمترين ويژگی های ASP.NET 2.0 نسبت به نسخه های قبلی است  :

• حمايت از 64 بيت :  ASP.NET 2.0 قادر به حمايت از 64 بيت است . اين بدان معنی است که ASP.NET 2.0  می تواند از مزيت دستيابی به  تمامی فضای حافظه در پردازنده های 64 بيتی  استفاده نمايد. پياده کنندگان می توانند بسادگی برنامه های ASP.NET موجود 32 بيتی را بر روی يک سرويس دهنده که بر روی آن ASP.NET 2.0 نصب شده است ، کپی نموده و کمپايلر JIT به صورت اتوماتيک فرآيند ترجمه را انجام و برنامه های موجود را به عنوان برنامه های 64 بيتی اجراء می نمايد. در چنين مواردی نيازی به تغيير در کدهای نوشته شده نخواهد بود .

•  بهبود وضعيت Caching : نسخه شماره دو ASP.NET از ويژگی cache invalidation بانک اطلاعاتی به صورت اتوماتيک استفاده می نمايد . ويژگی فوق اين امکان را در اختيار پياده کنندگان قرار می هد که اقدام به خارج نمودن اطلاعات مربوط به صفحات مبتنی بر داده های بانک  اطلاعاتی  و يا بخش هائی از محتوای يک صفحه از cache نموده و از ASP.NET درخواست گردد که اينگونه اطلاعات cache شده را غيرمعتبر نموده و محتوای cache  را پس از تشخيص تغيير اطلاعات موجود در بانک اطلاعاتی ، بهنگام نمايد .

ASP.NET 2.0  امکانات متعددی را به منظور پياده سازی برنامه های وب در اختيار پياده کننده گان قرار می دهد . با پيش بينی امکانات و ابزارهای لازم    بکارگيری ، نگهداری و پشتيبانی برنامه های وب وضعيت بمراتب مناسب تری را نسبت به گذشته پيدا می نمايد .