بررسی اصول اوليه فرم های وب در ASP.NET

يکی از مهمترين بخش های دات نت ، استفاده از آن بمنظور ايجاد برنامه های مبتنی بر وب توسط تکنولوژی ASP.NET است . تکنولوژی فوق ، گزينه ای مناسب برای پياده سازی برنامه های مبتنی بر وب بوده که بطرز کاملا" محسوسی ، تسهيل در پياده سازی برنامه های حرفه ای در وب را بدنبا ل خواهد داشت. در مجموعه مقالاتی که در اين زمينه ارائه خواهد شد ، با اصول ASP.NET و فرم های وب بصورت کاملا" عملی آشنا خواهيم شد . در اولين بخش از اين مجموعه ، به بررسی امکانات اوليه بمنظور استفاده از ASP.NET پرداخته و ضمن تشريح يک مثال ساده کاربردی با برخی از مفاهيم مهم در رابطه با تکنولوژی فوق و فرم های وب آشنا خواهيم شد. فرم های وب دارای جايگاهی مهم در رابطه با ايجاد سايت های پويا و محاوره ای بوده و در زما ن طراحی بخش رابط کاربر برنامه های وب ، استفا ده منا سب از آنا ن ضروری خواهد بود.
برنامه های مبتنی بر وب ، از مجموعه ای سند با فرمت های متفا وت و صفحاتی که در بطن آنا ن کدهای متعددی قرار می گيرد ، تشکيل می گردند . صفحات HTML ايستا که صرفا" شامل اطلاعاتی ثابت برای نمايش توسط مرورگر می باشند ، نمونه ای از ساده ترين نوع سند های استفاده شده در اين خصوص می باشند . يک صفحه HTML ، ممکن است شامل لينک هائی به ساير صفحات HTML باشد . يک لينک، شامل يک آدرس و يا يک URL)Uniform Resource Locater) بوده که آدرس سند مقصد را مشخص می نمايد. ماحصل ترکيب محتويات و لينک ها ، HyperText ناميده شده و روشی بمنظور حرکت در بين مجموعه ای گسترده از اطلاعات در وب را در اختيا ر کاربران اينترنت قرار می دهد .

آماده سازی سيستم
برای اجرای صفحاتASP.NET علاوه بر نصب فريمورک دات نت ، می بايست IIS نيز بر روی سيستم نصب شده باشد. سرويس دهنده فوق ، بصورت پيش فرض در ويندوز 2000 ( نسخه های Server ) نصب می گردد. در صورتيکه از نسخه professional استفاده می گردد ، می بايست بصورت دستی اقدام به نصب آن کرد( نصب IIS بصورت پيش فرض انجام نمی شود ) . پس از نصب IIS ، می توان به مستندات IIS از طريق مرورگر خود و با مشخص نمودن آدرس http://Localhost که شما را به صفحه اوليه مستندات هدايت خواهد کرد ، دستيابی پيدا نمود. مشاهده صفحه مستندات IIS از طريق مرورگر ، نشاندهنده نصب موفقيت آميز IIS ، بهمراه مستندات مربوطه است ( شکل زير ) .

ابزار مديريتی IIS ، برنامه MMC) Microsoft Managment Console) است که ISM) Internet Service Manager) ناميده می شود. شکل زير پنجره اصلی ISM را نشان می دهد . در اين بخش می توان سرويس دهنده وب را متوقف و يا مجددا" راه اندازی نمود. برای انجام ساير عمليات مورد نظر در ارتباط با يک سايت ، در ابتدا سايت مورد نظر را انتخاب و در ادامه از طريق گزينه Properties ، می توان اقدام به تنظيم و پيکربندی پارامترهای متفاوت کرد. دايرکتوری اصلی برای نشر فايل های وب در رابطه با وب سايت پيش فرض ، \Inetpub\wwwRoot بوده و محل آن درايوی است که ويندوز بر روی آن نصب شده است . می توان دايرکتوری فوق را با استفاده از برنامه ISM ، تغيير داد .

برای دستيابی به صفحات وب که در مکان هائی ديگر بر روی هارد ديسک ، ذخيره شده اند ، می توان اقدام به ايجاد دايرکتوری های مجازی کرد . ساده ترين روش در اين رابطه استفاده از برنامه Windows Explorer ، کليک سمت راست بر روی دايرکتوری مورد نظر ، انتخاب گزينه Web Sharing ، فشردن دکمه Add و درج نام مستعار برای دايرکتوری مجازی است . پس از ايجاد يک دايرکتوری مجازی ، با ذکر نام آن در URL مربوطه ، می توان به آن دستيابی پيدا کرد . در شکل زير نحوه ايجاد يک دايرکتوری مجازی با نام Srco ، نشان داده شده است . پس از ايجاد دايرکتوری فوق ، می توان از طريق آدرس http://Localhost/Srco به فايل های موجود در آن دستيابی پيدا کرد .

اولين برنامه
بمنظور آشنائی با صفحات ASP.NET به بررسی يک مثال ساده در اين بخش خواهيم پرداخت. ، برنامه فوق ، برنامه ای است با نام Hello.aspx است که دارای صرفا" يک فيلد بوده و با کدهای سرويس دهنده مرتبط شده است . جدول زير، برنامه فوق را که شامل تگ های Html و کدهای VB.NET است ، نشان می دهد . در اين رابطه تگ های خاصی برای "کنترل های سرويس دهنده " ، وجود داشته که توسط ASP.NET تشخيص می گردند .کدهای زير را با استفاده از عمليات جذاب Copy&Paste در يک اديتور متنی نظير Notepad مستقر و فايل مورد نظر را با نام Hello.aspx در دايرکتوری مجازی ايجاد شده Srco ، ذخيره نمائيد. با توجه به استفاده از حروف فارسی در برنامه فوق ، در هنگام ذخيره نمودن آن در اديتور Notepad ، گزينه Save AS را انتخاب و در بخش مربوط به Encoding گزينه UTF-8 ، انتخاب گردد .

مثال : برنامه Hello.aspx

<%@ Page Language="VB" %>
<script runat="server">
     Sub cmdEcho_Click(Source As Object, e As EventArgs)
       lblGreeting.Text="سلام , " & txtName.Text
    End Sub
</script>
<html dir="rtl">
<head></head>
<body>
<form runat="SERVER">
لطفا" نام خود را وارد نمائيد : 
<asp:textbox id="txtName" Runat="server"></asp:textbox>
<p align="center">
<asp:button id="cmdEcho" onclick="cmdEcho_Click"
tooltip="بر روی دکمه فوق کليک تا نام شما نمايش داده شود"   runat="server"   Text="نمايش "> </asp:button>
</p>
<asp:label id="lblGreeting" runat="server"></asp:label>
<p></p>
</form>
</body>
</html>

برای اجرای برنامه فوق ، می توان از آدرس http://Localhost/Srco/Hello.aspx استفاده کرد. صفحه مورد نظر يک Textbox را نمايش که می توان در بخش مربوطه نام خود را وارد و در ادامه با فشردن دکمه " نمايش" ، نام درج شده بهمراه يک پيام مجددا" نمايش داده خواهد شد . در صورتيکه موس را بر روی دکمه مربوطه ( نمايش ) قرار دهيد، يک Tooltip ، که شامل پيام : "بر روی دکمه فوق کليک تا نام شما نمايش داده شود " است ، نشان داده می شود . برنامه از طريق يک فرم با کاربر ارتباط و پس از دريافت نام مربوطه ، آن را بهمراه يک پيام در خروجی نمايش می دهد. پردازش های لازم توسط سرويس دهنده انجام خواهد شد.

ويژگی های ASP.NET
ASP.NET ؛ يک مدل برنامه نويسی بهمراه زير ساخت مناسب بمنظور تسهيل در پياده سازی برنامه های مبتنی بر وب را فراهم می نمايد . بخشی از اين زير ساخت به NET Runtime . و فريمورک دات نت ، بر می گردد . کدهای سمت سرويس دهنده توسط زبان های حمايت شده در دات نت نوشته شده و ترجمه می گردند.

ASP.NET از دو مدل برنامه نويسی اصلی حمايت می نمايد:

فرم های وب و سرويس های وب از مزايا و امکانات ارائه شده توسط دات نت نظير : کدهای ترجمه شده و NET Runtime . ، استفاده می نمايند . ASP.NET خود نيز دارای تعدادی از سرويس های اساسی نظير : مديريت وضعيت برنامه ، امنيت ، پيکربندی ، رديابی و Caching است . با ترکيب امکانات فوق در ASP.NET ، می توان برنامه های مبتنی بر وب قدرتمندی را ايجاد کرد .

کد ترجمه شده
فرم های وب ( و سرويس های وب ) ، را می توان توسط هر يک از زبا ن های حمايت شده در دات نت نظير :C# , VB.NET و ++ C، ايجا د و در ادامه ترجمه نمود . کدها ی ترجمه شده دارای کارائی بمراتب بيشتری نسبت به صفحات ASP ، خواهند بود.( در ASP کلاسيک ، کدها با استفاده از يک زبان اسکريپت نظير VBScript نوشته می گردند) . بدين ترتيب صفحات ASP.NET ، از تمامی مزايای محيط دات نت ، نظير " محيط اجراء مديريت يافته " و کتابخانه کلاس های فريمورک دات نت ، بمنظور نوشتن کدهای مورد نظر ، استفا ده خواهند کرد .

کنترل های سرويس دهنده
ASP.NET ، يک نوآ وری مهم با نام "کنترل های سرويس دهنده " را ارائه نموده است. کنترل ها ی فوق ، دارای تگ های خاصی نظير : <asp:Textbox> می باشند. کدهای سمت سرويس دهنده با اين نوع کنترل ها ارتباط و ASP.NET Runtime ، تگ های HTML مورد نظر بمنظور ارسا ل برای مرورگر وب را توليد می نما يد . ماحصل رويکرد فوق ، ايجا د يک مدل برنامه نويسی منا سب بگونه ای است که از يکطرف امکان بکارگيری آن ساده و از طرف ديگر HTML استاندارد را توليد که می تواند توسط هر مرورگر استفاده گردد .

مستقل از نوع مرورگر
با اينکه وب بر اساس استانداردهای متعددی ايجا د شده است ، ولی مرورگر ها بطور کامل با يکديگر سازگار نبوده و هر يک دارای ويژگی های خاص خود می باشند. يک طراح صفحات وب می بايست برای هر مرورگر خاص ، کدهای لازم را پيش بينی نمايد. کنترل های سرويس دهنده ، باعث غلبه بر مشکل فوق می گردند . ASP.NET ، تدابير لازم در خصوص سازگاری مرورگرها را در زمان توليد کد برای يک کنترل سرويس دهنده ، لحاظ خواهد کرد .

تفکيک کد و محتويات
صفحات ASP کلاسيک، شامل ترکيبی از کدها ( اسکريپت های نوشته شده ) بهمراه عناصر HTML می باشند . در ASP.NET يک تفکيک شفاف از کد و محتويات ، ارائه شده است . کد سرويس دهنده ، می تواند با استفاده از تگ <Script RUNAT="SERVER" > ... </Scrupt > بلاک و يا حتی در يک صفحه Code Behind قرار گيرد.

مديريت وضعيت صفحات
HTTP ، پروتکلی Stateless است . بنابراين اگر کاربری اطلاعاتی را در کنترل های متعدد بر روی يک فرم وارد نمايد و در ادامه فرم تکميل شده برای سرويس دهنده ارسال گردد ، در صورتيکه مجددا" به اطلاعات درج شده در فرم نياز باشد ، عملا" ما آنها را از دست داده ايم. با توجه به ماهيت پروتکل HTTP در اين رابطه ، برنامه های وب می بايست تدابير لازم در خصوص نگهداری وضعيت صفحات را پيش بينی و از امکانات ارائه شده بهمراه تکنولوژی مربوطه ، بدرستی استفاده نمايند . بمنظور تحقق خواسته فوق ، ASP.NET امکاتات خاصی در اين زمينه را پيش بينی وارائه نموده است .

در بخش دوم اين مقاله به بررسی معماری فرم های وب ، خواهيم پرداخت .