ارتباط  به منابع داده در ADO.NET ( بخش اول )

بمنظوراتصال به يک منبع داده ، می بايست در ابتدا يک Net Data Provider . ، انتخاب گردد . Data Provider ، کلاس های لازم بمنظور اتصال  به يک منبع داده ، خواندن اطلاعات ، ويرايش ، بهنگام سازی و انجام عمليات متفاوت بر روی داده ها  را ارائه می نمايد . در اين مقاله به تشريح انواع  Data Provider  پرداخته و با نحوه انتخاب مناسب آنان بمنظور استفاده در برنامه ها ، آشنا خواهيم شد .

NET Data Provider .  چيست؟
NET Data Provider .، يک Component  کليدی  ارائه شده بهمراه معماری ADO.NET بوده که امکان ارتباط بين يک منبع داده و يک Component ، يک سرويس وب XML و يا يک برنامه را فراهم می نمايد. يک NET Data Provider .، امکان اتصال به  منبع داده ، بازيابی داده ها ،  انجام عمليات بر روی داده ها  و بهنگام سازی منبع داده را فراهم می نمايد. بهمراه  فريمورک دات نت ، Provider  های زير ارائه شده است :

• SQL Server .NET Data Provider

• OLE DB .NET Data Provider

در آينده برای ساير منابع داده ،  NET Data Provider  .  مربوطه ايجاد  و در دسترس عموم برنامه نويسان قرار خواهد گرفت. هر  Provider  ،  مسئوليت پياده سازی کلاس های  عمومی  ADO.NET  را برعهده  خواهد داشت . دستاورد  رويکرد فوق ، ارتباط با منابع داده متفاوت با استفاده از يک روش يکسان از طريق محيط های برنامه نويسی خواهد بود .

کلاس های NET Data Provider  .
ADO.NET ، از NET Data Provider . ،  بمنظور ارتباط به منبع داده ، بازيابی ، عمليات برروی داده ها و بهنگام سازی منبع داده استفاده می نمايد . هر Provider ، بگونه ای طراحی می گردد  که دارای حجم اندکی بوده و يک لايه حداقل بين کد های نوشته شده و منبع داده را ايجاد نمايند . ( افزايش کارائی بدون قربانی نمودن پتانسيل ها !)

فريمورک دات نت ، دارای دو Data Provider است :

• SQL Server .NET . امکان دستيابی بهينه به SQL Server 2000 و بانک های اطلاعاتی SQL Server 7.0 را فراهم می نمايد. بدين منظور می بايست  از namespace با نام System.Data.Sqlclient بهمراه برنامه ها، استفاده گردد . Provider فوق،  نسبت به  OLE DB .NET Data Provider ، دارای کارآئی  بمراتب بيشتری است (برای ارتباط با  منبع داده از لايه های  اضافه ديگر نظير: OLE  DB و يا  ODBC استفاده  نمی گردد ).

• OLE DB .NET . امکان  دستيابی به SQL Server 6.5  و يا نسخه های قبل از آن ، بانک های اطلاعاتی نظير اوراکل ، Sybase ، DB2/400 و اکسس ماکروسافت را فراهم می نمايد . بمنظور استفاده از Provider فوق ، می بايست از namespace با نام System.Data.OleDb  بهمراه برنامه ها ، استفاده گردد .

علاوه بر موارد فوق ، ماکروسافت در صدد ارائه يک ODBC .NET Data Provider برای دستيابی به ساير منابع داده است .
ADO.NET ، از يک مدل شی گراء در رابطه با NET Data Providers  . استفاده می نمايد . در SQL Server .NET Data Provider ، اسامی کلاس ها با پيشوند Sql آغاز می گردد . مثلا" کلاس Connection  ،  SqlConnection  ناميده می شود. در OLE DB .NET Data Provider ، اسامی کلاس ها با  پيشوند OleDb ، آغاز می گردد . مثلا" کلاس Connection  دارای  نام OleDbConnection ، می باشد. چهار کلاس اساسی زير، سهم عمده ای در شکل دهی يک NET Data Provider  . را برعهده دارند .

• XxxConnection . کلاس فوق ، بمنظور ايجاد يک Connection به يک منبع داده خاص استفاده می گردد . مثلا" کلاس SqlConnection ، باعث اتصال به منابع داده SQL Server ، می گردد .

• XxxCommand . کلاس فوق ، بمنظور اجرای يک دستور از طريق يک منبع داده ، استفاده می گردد . مثلا" کلاس SqlCommand ، امکان اجرای Stored Procedure و عبارات SQL در رابطه با يک منبع داده SQL Server ، را فراهم می نمايد .

• XxxDataReader . از کلاس فوق ، بمنظور خواندن اطلاعات از يک منبع داده بصورت فقط خواندنی و Forward-only ، استفاده می گردد . مثلا" کلاس SqlDataReader ، امکان  خواندن سطرهائی از جداول در رابطه با يک منبع داده SQL Server  را فراهم می نمايد . کلاس فوق، بعنوان خروجی متد ExecuteReader از کلاس XxxCommand ، برگردانده می شود. ( اغلب بعنوان ماحصل اجرای يک عبارت SELECT SQL )

• XxxDataAdapter . کلاس فوق ، از اشياء XxxCommand استفاده  تا يک DataSet را حاوی داده های مورد نظر نمايد. در اين راستا ، امکان بهنگام سازی اطلاعات نيز فراهم می گردد . مثلا" کلاس SqlDataAdapter  ، امکان  مديريت ارتباط بين يک Dataset و داده های ذيربط  در يک منبع داده SQL Server را فراهم می نمايد.

نحوه انتخاب يک Data Provider
انتخاب يک NET Data Provider .  مناسب برای يک برنامه،  بستگی به نوع منبع داده ئی دارد که  قصد ارتباط با آن وجود دارد. 

نحوه مراجعه به يک NET Data Provider  . 
با استفاده از Solution Explorer در ويژوال استوديو دات نت ، می توان مديريت مراجعات به اسمبلی هائی که مسئوليت  NET Data Provider .  را بر عهده دارند ، انجام داد . اسمبلی  System.Data.dll ( بصورت فيزيکی يک فايل DLL است ) مسئوليت پياده سازی SQL Server .NET Data Provider و OLE DB .NET Data Provider را از طريق Namespace های System.Data.SqlClient و System.Data.OleDb ، بر عهده داشته و  اسمبلی System.Data.Odbc.dll چنين رسالتی را در رابطه  با  ODBC  .NET Data Provider ، انجام خواهد داد . اسمبلی فوق ،  در زمان نصب ويژوال استوديو دات نت ، نصب نخواهد شد . برای دريافت اسمبلی فوق ، می توان از طريق آدرس : http://msdn.microsoft.com/download  ، اقدام و پس از کليک نمودن بر روی NET Framework .، گزينه ODBC .NET Data Provider را انتخاب کرد . بدين ترتيب،  زمينه دريافت فايل فوق فراهم می گردد . پس از دريافت اسمبلی  فوق ، می توان بصورت دستی (Manaually) در يک پروژه به آن مراجعه و از ODBC .NET Data Provider فوق ، استفاده کرد .

SQL Server .NET Data Provider
Provider فوق ، لايه ای نازک بين يک برنامه و SQL Server ايجاد می نمايد. با توجه به اينکه اين Provider ، از پروتکل اختصاصی خود ( TDS: Tabular Data Stream ) بمنظور ارتباط با يک سرويس دهنده SQL استفاده می نمايد ، حجم آن اندک و دستيابی به سرويس دهنده SQL مستقيما" و بدون استفاده از لايه های اضافه ديگر ، انجام می گيرد . بدين ترتيب کارائی و قابليت توسعه سيستم ، بهبود پيدا خواهد کرد .

OLE DB .NET Data Provider
Provider فوق ، بمنظور اتصال به يک منبع داده  از OLE  DB و COM بصورت ذاتی استفاده می نمايد . بنابراين می بايست از يک OLE  DB Provider استفاده گردد که خود  از OLE DB .NET Data Provider استفاده می نمايد . بمنظور استفاده از OLE DB .NET Data Provider ، می بايست نوع Provider بصورت يک رشته ، مشخص گردد . واژه Provider در رشته فوق بيانگر نوع OLE DB منبع داده ئی است که به آن متصل می گرديم .
مثلا" "Provider = MSDAORA" ، شما را به يک بانک اطلاعاتی اوراکل متصل می نمايد . در زمانيکه از SQL Server .NET Data Provider ، استفاده می شود ، نيازی به استفاده از واژه Provider نخواهد بود ( فرض می شود که SQL Server 7.0 و يا قبل از آن باشد) . جدول زير نمونه هائی در اين زمينه را نشان می دهد :

ODBC .NET Data Provider
Provider فوق ،  بمنظور اتصال به يک منبع داده از توابع API مربوط به ODBC بصورت ذاتی  استفاده می نمايد. اين Provider ، بصورت يک اسمبلی مجزاء و با نام System.Data.Odbc.dll ، پياده سازی شده و بصورت پيش فرض در تمپليت های پروژه در ويژوال استوديو دات نت ، انتخاب نشده و می بايست بصورت دستی به آن مراجعه  گردد .

خلاصه
برای انتخاب يک  NET Data Provider . ، موارد زير پيشنهاد می گردد :

• اگر منبع داده از نوع SQL Server 7.0 و يا SQL Sever 2000  می باشد ،  SQL Server .NET Data Provider انتخاب گردد .
• اگر منبع داده از نوع SQL Server 6.5 و قبل از آن  باشد ، OLE DB .NET Data Provider انتخاب گردد .

• اگر منبع داده شامل هر نوع منبع داده نامتجانس باشد که امکان دستيابی به آن از طريق OLE DB Provider ، وجود داشته باشد ،
  از OLE DB .NET Data Provider استفاده  گردد .

• اگر منبع داده شامل هر نوع منبع داده نامتجانس باشد که امکان دستيابی به آن از طريق ODBC driver ، وجود داشته باشد ،
   از ODBC  .NET Data Provider استفاده  گردد .

در بخش دوم اين مقاله به بررسی نحوه تعريف يک Connection  خواهيم پرداخت .